„Ruch budowania pewności siebie”, przeszedł przez kulturę zachodnią w ciągu ostatnich 50 lat w aktywnym towarzystwie rodziców i nauczycieli wyznających pogląd, że poprawa wiary w siebie dzieci doprowadzi do poprawy wyników i lepszego życia w ogóle (Baskin, 2011). W końcu ludzie, którzy odnoszą największe sukcesy, mają największe zaufanie do siebie, prawda?

„Kiedy już uwierzymy w siebie, możemy zaryzykować ciekawość, zdziwienie, spontaniczną rozkosz lub każde doświadczenie, które odsłania ludzkiego ducha”

~ Edward Estlin Cummings

Ruch ten rozpoczął się od książki „6 filarów poczucia własnej wartości’ wydanej w 1969 r.,  w której psycholog Nathaniel Branden przekonywał, że większość problemów psychicznych lub emocjonalnych, z którymi borykają się ludzie, wynika z niskiej samooceny. Branden położył podwaliny ruchu z przekonaniem, że poprawa samooceny jednostki może nie tylko poprawić wyniki, ale może nawet wyleczyć zaburzenia psychiczne. Od tego czasu opublikowano tysiące artykułów i przeprowadzono badania dotyczące związku między sukcesem a poczuciem własnej wartości. Jest to częsty temat nie tylko w literaturze, ale także w bardziej popularnych mediach. Zanim zaczniemy zgłębiać złożoność samooceny, konieczne jest wytyczne różnic między nakładającymi się na siebie koncepcjami: poczucia własnej wartości, pewności siebie i osobistej skuteczności.

Definiowanie różnic samooceny: poczucie osobistej skuteczności, pewność siebie i własnej wartości

Podczas gdy większość ludzi na ogół myśli o poczuciu własnej wartości i pewności siebie jako o dwóch imionach tego samego i prawdopodobnie rzadko myślą o określeniu „poczucie osobistej skuteczności”, te trzy terminy mają nieco inne znaczenie dla psychologów, którzy je badają.

Czym jest osobista skuteczność?

Albert Bandura jest prawdopodobnie najczęściej cytowanym autorem w temacie osobistej skuteczności, więc jego definicja jest bezpieczna do użycia przy rozważaniu tego tematu. Definiuje on poczucie własnej skuteczności jako indywidualne przekonanie o zdolności do wpływania na wydarzenia we własnym życiu (Bandura, 1977, 1994). Różni się to od poczucia własnej wartości w istotny sposób: definicja poczucia własnej wartości często opiera się na ideach dotyczących wyznawanych wartości lub wartości osoby, podczas gdy poczucie osobistej skuteczności opiera się na przekonaniu o zdolności jednostki do radzenia sobie w przyszłych sytuacjach . W tym sensie poczucie własnej wartości jest bardziej zorientowane na teraźniejszość, podczas gdy poczucie osobistej skuteczności jest bardziej przyszłościowe.

Czym jest pewność siebie?

Istnieje pewne niejasności dotyczące tego, czym dokładnie jest pewność siebie. Jedno z najczęściej cytowanych źródeł dotyczących pewności siebie odnosi się do niego jako po prostu wiary w samego siebie (Bénabou i Tirole, 2002). Inne definiuje pewność siebie jako zaufanie jednostki do własnych kompetencji, zdolności i osądów lub przekonanie, że może z powodzeniem stawić czoła codziennym wyzwaniom. Pewność siebie często wymieniana jest jako ważny składnik szczęścia – gdy jesteś pewny swoich umiejętności, sukcesy wzmacniają w tobie poczucie szczęścia. Ponadto, gdy czujesz się dobrze ze swoimi możliwościami, jesteś bardziej zmotywowany do działania i osiągnięcia swoich celów – a zrealizowane cele (sukcesy) dają… poczucie szczęścia – i tak w kółko.

Wiara w siebie jest więc podobna do poczucia osobistej skuteczności, ponieważ koncentruje się na przyszłych osiągnięciach jednostki. Wydaje się jednak, że opiera się na wcześniejszych osiągnięciach, więc w pewnym sensie koncentruje się również na przeszłości. Wielu psychologów odnosi się do poczucia osobistej skuteczności, gdy bierze pod uwagę przekonania jednostki dotyczące jej umiejętności dotyczących określonego zadania lub zestawu zadań, podczas gdy pewność siebie jest częściej określana jako szersza i bardziej stabilna cecha dotycząca postrzegania przez jednostkę własnych zdolności.

Czym jest poczucie własnej wartości?

Najbardziej wpływowymi głosami w badaniach nad poczuciem własnej wartości byli zapewne Morris Rosenberg i Nathaniel Branden. W swojej książce z 1965 roku „Society and the Adolescent Self-Image” Rosenberg omówił własne podejście do poczucia własnej wartości. Jego definicja poczucia własnej wartości opierała się na założeniu, że jest to stosunkowo stabilne przekonanie o ogólnej wartości własnej. Jest to szeroka definicja poczucia własnej wartości, określająca ją jako cechę, na którą wpływa wiele różnych czynników i jest stosunkowo trudna do zmiany.

W przeciwieństwie do tego, Branden uważa, że ​​poczucie własnej wartości składa się z dwóch odrębnych składników: własnej skuteczności lub pewności siebie jednostki w zdolność radzenia sobie z wyzwaniami życiowymi oraz szacunku do samego siebie lub przekonania, że ​​zasługujemy na szczęście, miłość i sukces (1969). Definicje są podobne, ale warto zauważyć, że definicja Rosenberga opiera się na przekonaniach jednostek o własnej wartości, przekonaniu, które może mieć bardzo różne znaczenia dla różnych ludzi, podczas gdy Branden bardziej szczegółowo określa, które przekonania są związane z poczuciem własnej wartości.

Zdrowa pewność siebie

Dużo się mówi o osobach z niską pewnością siebie – zazwyczaj one zgłaszają się po pomoc do psychologa aby nad nią popracować. A co z tymi, którzy mają nadmierną, niczym nieuzasadnioną pewność siebie? Narcyzm – według definicji psychologicznej – jest rezultatem zbyt wysokiej samooceny, skrajnego egoizmu, z „imponującym” spojrzeniem na własne talenty i pragnienie podziwu.

Pewność siebie na wysokich i niskich poziomach może być szkodliwa, dlatego ważne jest, aby zachować równowagę. Realistyczny, ale pozytywny pogląd na siebie jest często idealny.

Skąd bierze się poczucie własnej wartości? Jaki ma wpływ na nasze życie?

Poczucie własnej wartości jest często postrzegane jako cecha osobowości, co oznacza, że ​​jest stabilna i trwała. Można jednak nad nią pracować. Zazwyczaj są trzy składniki, które składają się na samoocenę:

1. Poczucie własnej wartości jest niezbędną potrzebą człowieka, która ma zasadnicze znaczenie dla przetrwania i normalnego, zdrowego rozwoju
2. Poczucie własnej wartości powstaje automatycznie w oparciu o przekonania i świadomość danej osoby
3. Poczucie własnej wartości występuje w połączeniu z myślami, zachowaniami, uczuciami i działaniami danej osoby.

Poczucie własnej wartości jest jedną z podstawowych ludzkich motywacji w hierarchii potrzeb Abrahama Maslowa. Maslow sugerowałby, że jednostki potrzebują zarówno szacunku od innych ludzi, jak i wewnętrznego szacunku do samego siebie. Potrzeby te muszą być spełnione, aby osoba mogła się rozwijać i osiągnąć samorealizację. Pewność siebie i poczucie własnej wartości to dwa ściśle powiązane zjawiska psychologiczne stanowiące przedmiot badań naukowych oraz pracy teraputycznej.

Komentując, udostępniając (poniżej szybka opcja), “lajkując” doceniasz moją pracę i pomagasz dotrzeć temu artykułowi do większej liczby osób – DZIĘKUJĘ <3