Lęk o zdrowie – Terapia poznawczo-behawioralna

Współczesne społeczeństwo jest coraz bardziej świadome znaczenia zdrowia i dbałości o nie. Wraz z tym wzrostem świadomości zdrowotnej pojawia się również zjawisko lęku o zdrowie, znane również jako hipochondria. Lęk o zdrowie to rodzaj zaburzenia psychicznego, który charakteryzuje się obsesyjnym myśleniem o własnym zdrowiu i przekonaniem o istnieniu poważnej choroby, pomimo braku dowodów medycznych potwierdzających takie schorzenie. W niniejszym artykule psychologicznym skupimy się na diagnostyce, objawach, problemach wynikających z lęku o zdrowie oraz na terapii poznawczo-behawioralnej jako skutecznym sposobie leczenia tego zaburzenia.

Diagnostyka lęku o zdrowie

Diagnostyka lęku o zdrowie opiera się na kryteriach diagnostycznych zawartych w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób (ICD-11) oraz w podręczniku diagnostycznym DSM-5. Istotne kryteria diagnostyczne obejmują:

1. Obsesyjne myśli i lęki związane z własnym zdrowiem, które utrzymują się przez co najmniej 6 miesięcy.
2. Przekonanie o istnieniu poważnej choroby, mimo braku dowodów medycznych potwierdzających taką diagnozę.
3. Przekonanie, że objawy fizyczne są dowodem na obecność choroby, mimo braku dowodów medycznych lub nieadekwatnych dowodów potwierdzających tę teorię.
4. Zaburzenie znacznie wpływa na codzienne funkcjonowanie, a lęk o zdrowie nie jest spowodowany przez inne zaburzenia psychiczne.

Objawy lęku o zdrowie

Lęk o zdrowie może objawiać się na różne sposoby, zarówno emocjonalnie, jak i fizycznie. Osoby cierpiące na ten rodzaj lęku często doświadczają:

1. Obsesyjnych myśli dotyczących własnego zdrowia, np. ciągłe przeglądanie informacji medycznych w poszukiwaniu potwierdzenia obecności poważnej choroby.
2. Nadmierne monitorowanie swojego ciała i nadwrażliwość na drobne fizyczne dolegliwości.
3. Stałe uczucie niepokoju i lęku o zdrowie, które może prowadzić do znacznego ograniczenia codziennych aktywności.
4. Częste wizyty u lekarzy i specjalistów medycznych, pomimo braku medycznej podstawy do takich konsultacji.
5. Obawy przed śmiercią lub przedwczesnym odejściem z tego świata.

Problemy wynikające z lęku o zdrowie

Lęk o zdrowie może mieć poważne konsekwencje dla osób dotkniętych tym zaburzeniem. Nie tylko negatywnie wpływa na jakość życia, ale również prowadzi do innych problemów, takich jak:

1. Dysfunkcje społeczne: Osoby z lękiem o zdrowie często unikają kontaktów społecznych, ze względu na przekonanie, że mogą zarażać innych lub że nie są zdolne do normalnego funkcjonowania.
2. Zaburzenia emocjonalne: Lęk o zdrowie może prowadzić do depresji, nadmiernego stresu i innych zaburzeń lękowych.
3. Niewłaściwe korzystanie z systemu opieki zdrowotnej: Osoby z lękiem o zdrowie często korzystają z wielu usług medycznych, co nie tylko zwiększa koszty, ale także może obciążać system opieki zdrowotnej.
4. Wpływ na życie codzienne: Lęk o zdrowie może wpływać na zdolność do wykonywania codziennych czynności, takich jak praca, opieka nad rodziną czy utrzymanie relacji interpersonalnych.

Metody leczenia terapii poznawczo-behawioralnej

Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) jest jednym z najskuteczniejszych podejść do leczenia lęku o zdrowie. Terapia ta skupia się na identyfikowaniu i zmienianiu negatywnych myśli i przekonań związanych z własnym zdrowiem. Oto kilka głównych metod stosowanych w terapii CBT dla lęku o zdrowie:

1. Edukacja pacjenta: Terapeuta dostarcza pacjentowi informacji na temat lęku o zdrowie, pomagając zrozumieć, że nadmierne zmartwienia są nieuzasadnione i że można nauczyć się radzić sobie z nimi.
2. Techniki redukujące lęk: Terapeuta wspiera pacjenta w nauce technik relaksacyjnych, takich jak trening oddechowy, medytacja czy progresywna relaksacja mięśni, które pomagają zredukować ogólny poziom lęku.
3. Zmiana myślenia: Terapeuta pomaga pacjentowi w identyfikacji i wyzwanie negatywnych myśli związanych z własnym zdrowiem. Pacjent uczy się szukać dowodów, które temu przeczą, oraz stopniowo zmieniać myślenie na bardziej realistyczne i konstruktywne.
4. Egzpozycja i unikanie: Terapeuta wprowadza pacjenta w kontrolowany sposób do sytuacji, które wywołują lęk związany z własnym zdrowiem. Stopniowo pacjent uczy się tolerować i przeciwdziałać unikaniu tych sytuacji, co prowadzi do zmniejszenia lęku.
5. Planowanie aktywności: Terapeuta pomaga pacjentowi w tworzeniu harmonogramu codziennych aktywności, co pomaga odwrócić uwagę od obsesyjnych myśli związanych z własnym zdrowiem i zwiększyć poczucie kontroli nad życiem.

Podsumowanie

Lęk o zdrowie jest poważnym zaburzeniem psychicznym, które może mieć negatywny wpływ na jakość życia osób dotkniętych tym problemem. Diagnoza opiera się na określonych kryteriach diagnostycznych, a terapia poznawczo-behawioralna jest jednym z najskuteczniejszych sposobów leczenia tego zaburzenia. Poprzez zmianę negatywnych myśli i przekonań oraz uczenie się radzenia sobie z lękiem, osoby z lękiem o zdrowie mogą odzyskać kontrolę nad swoim życiem i poprawić swoje samopoczucie psychiczne.

Udostępniając (poniżej szybka opcja), “lajkując” pomagasz dotrzeć temu artykułowi do większej liczby osób. Jeśli możesz podziel się tym artykułem ze znajomymi.