Neurotyczne potrzeby według Horney

Czy kiedykolwiek spotkałeś kogoś, kto wydawał się mieć niemal patologiczną potrzebę zadowolenia innych? Według Karen Horney zachowanie to wynika z neurotycznej potrzeby uczucia i aprobaty. W swojej teorii nerwicy Horney opisuje i wyjaśnia różne typy zachowań nerwicowych jako wynik nieadaptacyjnych strategii radzenia sobie z lękiem. Zachowania te obejmują neurotyczne potrzeby władzy, prestiżu i uczucia. Jakie są te neurotyczne strategie, których zwykle używamy do radzenia sobie z lękiem? Poniżej przyjrzymy się bliżej trzem kategoriom potrzeb zidentyfikowanych przez Horney.

Neurotyczna teoria potrzeb Horney

Karen Horney, teoretyk psychoanalityczny, opracowała jedną z najbardziej znanych teorii nerwicy. Dowodziła w niej między innymi, że nerwica ma swoje źródło w podstawowym lęku wywołanym relacjami interpersonalnymi. Jej teoria sugeruje, że strategie radzenia sobie z tym lękiem mogą być przesadzone, przez co przybierają pozory potrzeb. Według Horney, lęk podstawowy (a więc i sama nerwica) może być wynikiem różnych krytycznych sytuacji interpersonalnych doświadczanych w młodym wieku , w tym:

bezpośrednia lub pośrednia dominacja, obojętność, niekonsekwentne zachowanie, brak szacunku dla indywidualnych potrzeb dziecka, pogardliwa postawa, zbyt duży lub podziw lub jego zupełny brak, brak poczucia zaufania, konieczność opowiedzenia się po jednej ze stron w rodzicielskich nieporozumieniach, zbyt duża lub zbyt mała odpowiedzialność, nadopiekuńczość, izolacja, niesprawiedliwość, dyskryminacja, łamane obietnice, wrogie środowisko i tak dalej

W swojej pracy Horney opisuje 10 potrzeb nerwicowych, które można podzielić na trzy szerokie kategorie:

Dążenie ku ludziom np. potrzeba miłości.
Te neurotyczne potrzeby powodują, że jednostki szukają afirmacji i akceptacji ze strony otoczenia. Można je sklasyfikować jako zależne, ponieważ nieustannie i nieproporcjonalnie szukają aprobaty i uczucia.
Odsuwanie się od ludzi np. potrzeba niezależności
Jego główną cechą jest tak zwane „oderwanie neurotyczne”. Osoby te są często opisywane jako zimne, obojętne i zdystansowane. Mogą zostać sklasyfikowani jako schizoidalni. Według samej Horney „mają intymną potrzebę zachowania emocjonalnego dystansu między sobą a innymi” .
Występowanie przeciw ludziom np. potrzeba władzy.
Te neurotyczne potrzeby rodzą wrogość, zachowania antyspołeczne i potrzebę kontrolowania innych ludzi. Osoby skupione wyłącznie na zaspokojeniu tej potrzeby często określane są jako trudne, dominujące lub toksyczne.

Osoby dobrze przystosowane wykorzystują wszystkie trzy kategorie w sposób zrównoważony, przenosząc uwagę na różne czynniki wewnętrzne i zewnętrzne. Tym, co zamienia te początkowo zdrowe i niezbędne strategie w strategie neurotyczne, jest nadmierne i masowe używanie jednego lub więcej z tych interpersonalnych stylów, w sposób przesadny i całkowicie zniekształcony, naznaczony nierealnymi wymaganiami wobec innych.

10 neurotycznych potrzeb według Horney

Horney nakreśliła 10 potrzeb neurotycznych, które wcześniej zidentyfikował, a które można zaklasyfikować do jednej z trzech poprzednich kategorii:

Neurotyczna potrzeba czułości i aprobaty. Ta potrzeba zawiera w sobie pragnienie zadowolenia i spełnienia oczekiwań innych. Osoby z tego typu potrzebami są niezwykle wrażliwe na odrzucenie i krytykę oraz są przygnębione gniewem lub wrogością ze strony innych. Neurotyk, który nieustannie poszukuje uczuć, często wykazuje ukrytą wrogość, która negatywnie wpływa na wszystkie jego relacje.
Potrzeba posiadania partnera, który bierze odpowiedzialność za nasze życie. Osoby z tą potrzebą odczuwają skrajny lęk przed porzuceniem przez partnera, a możliwość bycia samemu przeraża ich. Często przywiązują przesadną wagę do miłości jako wszechobecnego uczucia i wierzą, że posiadanie partnera rozwiąże wszystkie ich problemy. Można je sklasyfikować jako zależne emocjonalnie.
Neurotyczna potrzeba ograniczania swoich potrzeb i oczekiwań. Osoby z taką potrzebą wolą nie zwracać na siebie uwagi i pozostać niezauważone. Są niewymagający, unikają pragnienia rzeczy materialnych, często spychając własne potrzeby na drugi plan. Zwykle nie doceniają własnych talentów i zdolności, a za najważniejszą wartość uważają skromność.
Neurotyczna potrzeba władzy. Osoby z tą potrzebą szukają władzy dla niej samej. Gloryfikują siłę, gardzą słabością i wykorzystują lub chcą zdominować innych ludzi, jeśli tylko mogą. Ci ludzie boją się braku kontroli i poczucia nieadekwatności, często nie szanują indywidualności i godności innych.
Neurotyczna potrzeba wykorzystywania innych. Osoby te widzą innych w kategoriach tego, co mogą zyskać na ewentualnej relacji z nimi, i w konsekwencji niosą ze sobą pewien lęk przed byciem wykorzystanym lub pogardą dla słabości. Osoby z tą potrzebą zwykle są dumne ze swojej zdolności do wykorzystywania innych ludzi i często używają manipulacji, aby osiągnąć pożądane cele, jak władza, rzeczy materialne, pieniądze lub seks.
Neurotyczna potrzeba prestiżu. O samoocenie osoby z taką potrzebą decyduje to, jak duże uznanie okażą jej inni. Dba o swój wygląd irracjonalnie, do tego stopnia, że może przeznaczać duże sumy na np. markowe ciuchy, czy „najlepszy samochód”. Boi się bycia innym lub „poza stadem”, bo nie toleruje krytyki. Ceni innych w zależności tylko i wyłącznie od ich prestiżu.
Neurotyczna potrzeba bycia podziwianym. Osoby z kompulsywną potrzebą osobistego podziwu są narcystyczne i egocentryczne, a zatem mają wyolbrzymioną samoocenę. Chcą być podziwiani w oparciu o ten zniekształcony obraz siebie, a nie za to, kim naprawdę są. Wymagają, aby inni ich chwalili, chcą być pierwszymi, którzy udzielą odpowiedzi, tymi, którzy najbardziej współpracują, tymi, którzy najlepiej odpowiadają. Ale nie robią tego ze zdrowego przekonania, ale z nadzieją, że otaczający ich ludzie zbudują im mały tron do panowania.
Neurotyczna chęć osiągnięcia sukcesu w życiu. Według Horney ten profil wymaga od samego siebie osiągania coraz większych celów napędzanych podstawową niepewnością i brakiem bezpieczeństwa. Są to ludzie, którzy boją się porażki i upokorzeń oraz czują stałą potrzebę osiągania wyższych od innych i własnych wcześniejszych sukcesów.
Potrzeba samowystarczalności i niezależności. Rozczarowawszy się w swych próbach nawiązania ciepłych, satysfakcjonujących stosunków z ludźmi, jednostka odsuwa się od innych. Są to osoby o mentalności samotników, o profilu schizoidalnym, które mają tendencję do dystansowania się od innych, aby uniknąć nadmiernego przywiązania lub uzależnienia od innych ludzi. To potrzeba doprowadzenia niezależności do skrajności. Tutaj nie chodzi już o osiągnięcie autonomii, którą wszyscy musimy osiągnąć w dorosłym życiu, ale o to, by odrzucać innych, nawet gdy naprawdę potrzebna jest pomoc.
Neurotyczna potrzeba perfekcji i odporności na wszelkie ataki. Obawiając się popełnienia błędów i spotkania się z krytyką, osoba odczuwająca taką potrzebę stara się być niedostępna i nieomylna. Nieustannie poszukuje w sobie skaz, aby można je było zamaskować, zanim staną się widoczne dla innych. W obliczu własnego błędu reagują tak, jakby świat się walił. Nie mają zdolności uczenia się na błędach, a tym bardziej nie śmieją się z siebie, gdy im się coś nie udaje.

Powyższe potrzeby stanowią źródła „wewnętrznych napięć”. Na przykład neurotyczna potrzeba miłości jest nienasycona: im więcej neurotyk / neurotyczka otrzymuje, tym więcej chce. W rezultacie nigdy nie jest zadowolony. Podobnie neurotyczna potrzeba niezależności nigdy nie może być zaspokojona w pełni, ponieważ inna część osobowości neurotyka pragnie, by był on kochany i podziwiany. Dążenie do perfekcji jest od początku przegraną sprawą. Wszystkie te potrzeby są nierealistyczne.

Należy zauważyć, że neurotyczne tendencje postulowane przez Horney są nieświadome i kompulsywne. Oznacza to, że chociaż osoba może doświadczać skutków nadmiernego realizowania swoich potrzeb, nigdy w pełni nie dostrzega, w jakim stopniu te impulsy mogą determinować jej życie.

Sama Horney dokonuje następującego rozróżnienia między normalnymi dążeniami a tendencjami neurotycznymi:

Działania neurotyczne są niemal karykaturą ludzkich wartości, które przypominają. Brakuje im spontaniczności i znaczenia.

Jak każdy akt kompulsywny, występują bez racjonalnej oceny konsekwencji i zwykle wiąże się z poczuciem udręki, przejawiającą się zwykle w postaci odczuwanej frustracji.

Udostępniając (poniżej szybka opcja), “lajkując” pomagasz dotrzeć temu artykułowi do większej liczby osób. Jeśli możesz podziel się tym artykułem ze znajomymi.