Osobowość zależna

Czy znasz osoby, które nie potrafią odejść od swojego partnera, nawet wiedząc, że związek jest szkodliwy i wyrządza im więcej zła niż pożytku? Czy masz w otoczeniu osób, które nie są w stanie podejmować nawet najprostszych decyzji bez „doradztwa” ze strony innych ludzi? Czy spotkałeś w swoim życiu kogoś, kto tak bardzo potrzebuje być „z kimś”, że sama wizja funkcjonowania poza związkiem jest dla tej osoby przerażająca? Jeśli odpowiedź na powyższe pytania brzmi „TAK”, prawdopodobnie spotkałeś osoby, które mogą cierpieć na zależne zaburzenie osobowości (chociaż niekoniecznie, oczywiście – zależne zaburzenie osobowości wymaga spełnienia kryteriów diagnostycznych). Wszyscy jesteśmy w pewnym stopniu zależni od innych, ale jeśli poziom zależności prowadzi do powstawania lęku przed samodzielnym stawieniem czoła jakiejkolwiek sytuacji, mówimy o zaburzeniu. W tym artykule dokonamy przeglądu cech, które definiują ludzi emocjonalnie zależnych, nawyków i znaków wskazujących na obecność tego wzorca myślenia i zachowania.

Osobowość zależna – charakterystyka

Osoby z osobowością zależną uważają się za gorsze i mają tendencję do umniejszania swoich zdolności. Interpretują każdą krytykę lub dezaprobatę jako dowód swojej niekompetencji, dodatkowo podważając swoją pewność siebie.

Osoby z zależnym zaburzeniem osobowości uważają się za osoby bezradne i bezbronne, dlatego starają się związać z kimś silniejszym, kto zapewni im środki konieczne do przetrwania i szczęścia. Określenia, które najlepiej opisują to zaburzenie, to „kurczowe trzymanie się” i „uległość”.

Potrzeba wspierających relacji popycha osoby zależne emocjonalnie do niesamodzielnych, uległych zachowań z obawy przed separacją. Strach przed dezaprobatą sprawia, że trudno im nie zgadzać się ze zdaniem innych. W celu zdobycia wsparcia będą nawet skłonne robić rzeczy nadzwyczajne, takie jak branie na siebie nieprzyjemnych zadań. Brak pewności siebie uniemożliwia im samodzielne rozpoczęcie lub realizację przedsięwzięć. Pragną nawet, aby to inni wzięli odpowiedzialność za ich najważniejsze sfery życia. Nawet przy podejmowaniu codziennych decyzji wymagają wielu porad i zachęt. Przesadne, nierealistyczne obawy przed porzuceniem oraz przekonanie, że nie potrafią o siebie zadbać, sprawiają, że ludzie ci odczuwają bezradność i dyskomfort, kiedy są sami. Mogą rozpaczliwie szukać nowego związku, gdy utracą relację z bliską osobą.

Profil poznawczy osobowości zależnej

Zależność można zdefiniować jako nadmierną potrzebę wsparcia, wskazówek, opieki i ochrony ze strony innych. Pacjenci z rozpoznaniem zależnego zaburzenia osobowości zgłaszają, że takie doświadczenia jak podejmowanie codziennych decyzji, rozpoczynanie i kończenie zadań oraz domniemane odrzucenie wzbudzają w nich lęk o znacznym nasileniu. Aby poradzić sobie z przykrymi emocjami, szukają porady, potwierdzenia i wsparcia. W wielu codziennych aspektach życia oddają kontrolę innym: radzą się, co powinni zjeść na śniadanie, w co się ubrać, o której umówić się na spotkanie. W pojedynkę zwykle czują się bezradni. Samodzielność — będąca czymś ponad ich siły — rodzi lęk, który starają się złagodzić, szukając wsparcia u innych.