Tkwiąc w pułapce podporządkowania, poświęcasz własne potrzeby i pragnienia, aby ułaskawić i zaspokoić potrzeby innych. Pozwalasz się innym kontrolować. Postępujesz tak albo z poczucia winy – że skrzywdzisz innych, gdy siebie postawisz przed nimi, albo z lęku, że zostaniesz ukarany, albo porzucony, jeżeli się sprzeciwisz. W dzieciństwie, ktoś z najbliższych, prawdopodobnie rodzic, dominował i sprawował kontrolę. Obecnie, już jako dorosły, ciągle wchodzisz w relacje z dominującymi, kontrolującymi ludźmi i podporządkowujesz się im, albo zawierasz związki z potrzebującymi partnerami, którzy nie są w stanie dać ci nic w zamian.
„Zawsze robię jak Ty chcesz”
Pułapka życiowa – Podporządkowanie się
W znacznym stopniu doświadczasz świata w kategoriach kontroli i związanych z tym trudności. Wydaje ci się, że inni zawsze mają kontrolę nad twoim życiem – czujesz się nadzorowany przez ludzi wokół ciebie. W centrum twojego podporządkowania jest przekonanie, że musisz zadowolić rodziców, przyjaciół, nauczycieli, kochanków, współmałżonków, szefów, współpracowników, a nawet nieznajomych. Z największym prawdopodobieństwem jedynym wyjątkiem od tej zasady – jedyną osobą, o którą nie czujesz się w obowiązku zabiegać, jesteś ty sam. To czego chce ta druga osoba, stawiasz na pierwszym miejscu.
Dwa rodzaje podporządkowania
Samopoświęcenie – ktoś, kto poświęca się, czuje się odpowiedzialny za dobre samopoczucie innych. Jako dziecko może doświadczyłeś zbyt dużo odpowiedzialności za fizyczną i emocjonalną pomyślność rodzica, brata, siostry, albo innej bliskiej osoby. Na przykład, może miałeś rodzica, który był przewlekle chory albo cierpiał na depresję. Jako dorosły wierzysz, że musisz brać odpowiedzialność i troszczyć się o innych. Robiąc tak, zaniedbujesz siebie.
Uległość – to druga forma schematu podporządkowania się. Ulegasz procesowi podporządkowywania się odruchowo. Czy masz wybór, czy nie, czujesz jakbyś nie miał wyboru. Jako dziecko podporządkowywałeś się, aby uniknąć kary albo porzucenia, prawdopodobnie przez rodzica. Twój rodzic groził, że cię skrzywdzi lub odbierze miłość czy uwagę. W procesie podporządkowywania się było wymuszenie. Prawie zawsze jesteś zły, nawet jeśli nie rozpoznajesz złości.
Był czas, kiedy Twoje podporządkowanie było odruchowe: kiedy byłeś dzieckiem. W relacji z dorosłymi, którzy podporządkowali się sobie, kiedy byłeś zależny i bezbronny. Dziecko nie może przeciwstawić się groźbie kary czy porzucenia. Twoje podporządkowanie było adaptacyjne. Ale jako dorosły nie jesteś zależny i bezbronny. Jako dorosły masz wybór. Jest to coś, co musisz zrozumieć zanim zaczniesz się zmieniać.
Problem z wyrażaniem gniewu
Wierzysz, że to niebezpieczne i niewłaściwe wyrażać swój gniew, więc zaprzeczasz mu i go tłumisz. Możesz być zdziwiony, słysząc to, ale gniew jest istotną częścią zdrowej relacji. To sygnał, że coś jest nie tak – że ta druga osoba może czynić coś, co nie jest w porządku. Idealnie jest, gdy złość motywuje nas do tego, abyśmy byli bardziej asertywni i korygowali sytuację. Kiedy przynosi taki efekt, jest adaptacyjna i pomocna. Jednak, skoro przeważnie wstrzymujesz swój gniew i asertywność, ignorujesz naturalne sygnały i nie udaje ci się skorygować sytuacji. Chociaż mogą być momenty, kiedy wyrażasz złość bezpośrednio, jednak bardziej typowe dla ciebie jest wyrażanie jej pośrednio, w sposób zamaskowany – bierno-agresywny. Bierzesz odwet na ludziach w sposób ukryty, kiedy na przykład odwlekasz spotkanie, spóźniasz się, obmawiasz ich za plecami. Możesz robić to nieświadomie. Kiedy naciska się na ciebie, zaprzeczasz, że chciałeś wyrazić swój gniew. Kiedy tak się dzieje, doświadczasz intensywnego poczucia winy. To część schematu, która każe ci wierzyć, że jest coś złego w wyrażaniu własnych potrzeb.
Źródła pułapki życiowej Podporządkowanie się
- Twój rodzic próbował zdominować albo kontrolować prawie każdy aspekt twojego życia.
- Rodzic (rodzice) karali, grozili, byli na ciebie źli, kiedy nie robiłeś rzeczy tak, jak sobie tego życzyli.
- Twój rodzic wycofywał się emocjonalnie albo zrywał z Tobą kontakt, gdy nie zgadzałeś się co do tego, jak masz coś zrobić.
- Twój rodzic nie pozwalał ci dokonywać własnych wyborów, gdy byłeś dzieckiem.
- Ponieważ twój ojciec/matka byli przez większość czasu nieobecni albo nieudolni, więc w efekcie musiałeś zaopiekować się resztą rodziny.
- Twoi rodzice stale zwierzali się ci z osobistych problemów, więc zawsze byłeś w roli słuchacza.
- Twoi rodzice sprawiali, że czułeś się winny albo samolubny, jeżeli nie robiłeś tego, co chcieli.
- Twoi rodzice byli jak męczennicy albo święci – bezinteresownie opiekowali się innymi i zaprzeczali własnym potrzebom.
- Kiedy byłeś dzieckiem, nie czułeś, że twoje prawa, potrzeby lub opinie są respektowane.
- Jako dziecko musiałeś być ostrożny, jeżeli chodzi o to, co zrobiłeś albo powiedziałeś, ponieważ martwiłeś się, że twoja matka/twój ojciec mieli skłonności do depresji i zamartwiania się.
- Często czułeś się zły na rodzica (rodziców), że nie dawali ci wolności, którą cieszyły się inne dzieci.
Może sam odnalazłeś się w którejś historii. Może twoja jest w pewien sposób inna. Istnieje wiele ścieżek w dzieciństwie, które mogą doprowadzić do rozwoju schematu Podporządkowania. Decydującym czynnikiem jest to, że w tamtym okresie z przyczyn, które były poza twoją kontrolą, byłeś podporządkowany. Teraz w dorosłym życiu, mimo że okoliczności się zmieniły, ciągle kontynuujesz podporządkowanie się albo przez uległość, albo samopoświęcenie.
Podporządkowanie się
- Przez większość czasu przyzwalasz, by inni robili wszystko po swojemu.
- Gorliwie troszczysz się o innych – zrobisz prawie wszystko, aby być lubianym i akceptowanym.
- Nie lubisz otwarcie nie zgadzać się z czyjąś opinią.
- Czujesz się bardziej komfortowo, kiedy inni ludzie mają kontrolę.
- Zrobisz prawie wszystko, aby uniknąć konfrontacji albo gniewu. Zawsze się dostosowujesz. W wielu sytuacjach nie wiesz czego chcesz, ani co preferujesz.
- Nie określasz jasno swoich decyzji odnośnie kariery.
- zawsze kończysz, opiekując się każdym – ciebie prawie nikt nie słucha ani nikt o ciebie nie dba.
- Jesteś buntownikiem – automatycznie mówisz „nie”, kiedy inni mówią ci co masz robić.
- Starasz się nie mówić ani nie robić nic, co uraziłoby uczucia innych.
- Często tkwisz w sytuacjach, w których czujesz się jak w potrzasku i gdzie twoje potrzeby nie są zaspokajane.
- Nie chcesz, aby inni spostrzegli ciebie jako samolubnego, więc popadasz w skrajność.
- Często poświęcasz się dla dobra innych.
- Często bierzesz na siebie większą część obowiązków w domu i pracy.
- Kiedy inni ciepią lub mają kłopoty, starasz się usilnie, aby poczuli się lepiej, nawet twoim kosztem.
- Często jesteś zły, że inni ci mówią, co masz robić.
- Często czujesz się oszukiwany: dajesz więcej, niż dostajesz w zamian.
- Czujesz się winny, kiedy prosisz o to czego chcesz.
- Nie bronisz swoich praw.
- Opierasz się innych w pośredni sposób. Odwlekasz, robisz błędy i wymówki.
- Nie dogadujesz się z autorytetami.
- Nie jesteś w stanie poprosić o promocję albo podwyżkę w pracy.
- Czujesz, że brak ci twojego JA – za bardzo dopasowujesz się do sytuacji.
- Ludzie mówią ci, że jesteś za mało asertywny i za mało ambitny.
- Dyskredytujesz swoje osiągnięcia.
- Masz trudność w byciu stanowczym w trakcie negocjacji.
Jeżeli cechuje cię samopoświęcenie, możesz być przyciągany przez potrzebujących ludzi i zależnych partnerów. Spieszysz, aby spełnić ich potrzeby. Możesz próbować ich ratować czy chronić. Czujesz się komfortowo w roli osoby, która cały czas daje.
Zmiana pułapki życiowej – Podporządkowanie się
- Wyjaśnij podporządkowanie z dzieciństwa. Poczuj to podporządkowane wewnętrzne dziecko.
- Wypisz wszystkie codzienne sytuacje w domu i w pracy, w których podporządkowujesz się albo poświęcasz własne potrzeby innym.
- Zacznij formułować własne upodobania i opinie w zakresie różnych aspektów życia: filmów, jedzenia, wolnego czasu, polityki, aktualnych kontrowersyjnych kwestii, wykorzystania czasu itd. Ucz się siebie i swoich potrzeb.
- Zrób listę tego, co dajesz innym i co inni ci dają. Ile czasu poświęcasz na słuchanie innych? Ile oni słuchają ciebie?
- Wstrzymaj bierno-agresywne zachowania. Systematycznie dąż do bronienia swoich praw – wyrażaj to, czego potrzebujesz. zacznij od łatwych próśb.
- Proś innych o to, aby się tobą zaopiekowali. Proś o pomoc. Omawiaj swoje problemy. Spróbuj osiągnąć równowagę między tym co dajesz a tym, co dostajesz.
- Wycofaj się z relacji z ludźmi, którzy są zbyt egocentryczni i samolubni, aby brać pod uwagę twoje potrzeby. Unikaj jednostronnych relacji. Zmień albo zakończ relację, w której czujesz się jak w potrzasku.
- Ćwicz konfrontowanie ludzi, zamiast tak bardzo się przystosowywać. Wyrażaj właściwie swój gniew wtedy, kiedy go czujesz. Naucz się czuć bardziej komfortowo, kiedy ktoś jest zdenerwowany, dotknięty, albo zły na ciebie.
- Nie racjonalizuj swojej tendencji do zadowalania innych. Wstrzymaj się przed mówieniem sobie, że to nic takiego.
- Przyjrzyj się przeszłym relacjom i wyjaśnij wzór dobierania partnerów. Wymień te sygnały niebezpieczeństwa, których musisz unikać. Jeżeli to możliwe. unikaj samolubnych, nieodpowiedzialnych i zależnych partnerów, którzy najbardziej cię fascynują.
- Kiedy spotkasz partnera/partnerkę, która dba o twoje potrzeby, pyta o opinie i je docenia, i jest na tyle silny, że wykonuje połowę zadań, daj tej relacji szansę.
- Bądź bardziej asertywny w pracy. Chwal siebie za to, co robisz. Nie pozwól by cię wykorzystywano. Pytaj o awans lub podwyżkę, do których jesteś uprawniony. Deleguj zadania na innych.
W miarę jak pracujesz nad zmianą, jest ważne, aby dostarczać sobie dowodów uznania za każde dokonanie. Pochwal siebie wtedy, kiedy jest to uzasadnione. Zmiana jest dużo trudniejsza, kiedy zapominasz nagradzać się za wysiłki podczas zmagań. Staraj się patrzeć wstecz, aby zobaczyć, jak daleko zaszedłeś, niż patrzeć naprzód i widzieć. jak wiele jeszcze przed tobą. Kiedy dokonujesz zmian. nieważne jak niewielkich, przeznacz chwilę, aby poczuć się z tym dobrze. Kiedy podejmujesz kolejny krok wyjścia ze swojej pułapki, daj sobie uznanie, na które zasługujesz.
Komentując, udostępniając (poniżej szybka opcja), “lajkując” doceniasz moją pracę i pomagasz dotrzeć temu artykułowi do większej liczby osób – DZIĘKUJĘ <3
Na podstawie „Program zmiany sposobu życia – uwalnianie się z pułapek psychologicznych” J. E. Young, J. S. Klosko
