Rozpoznawanie, ocena i modyfikowanie nastrojów

Dzięki umiejętności rozpoznawania nastrojów, których doświadczamy, uczymy się je rozumieć i poprawiać. Nie zawsze potrafimy nazwać to, co czujemy. Niektórzy nieustanie czują znużenie nie zdając sobie sprawy, że to depresja. Inni chodzą podenerwowani z poczuciem, że życie wymyka im się spod kontroli, nie wiedząc, że to lęk. Poza depresją i lękiem trudne bywają też złość, wstyd i poczucie winy.

Rozpoznanie nastrojów

W poniższej tabeli znajdziesz wykaz emocji i nastrojów, jakich możesz doświadczać. Przedstawiona tu lista nie jest wyczerpująca, w przeznaczonych na to pustych miejscach możesz dopisać własne sugestie. Tabela pomoże ci nazwać to co czujesz bardziej konkretnie niż za pomocą ogólnikowych określeń w rodzaju „dobrze” i „źle”. Zauważ, że emocje i nastrój określa się jednym słowem. Gdy rozpoznasz u siebie określone nastroje, możesz popracować nad ich poprawą i śledzić postępy w drodze do celu. Rozróżniając poszczególne emocje, możesz łatwiej wybierać działania potrzebne do ich poprawy. Na przykład techniki relaksacyjne przynoszą ulgę w lęku, ale nie depresji.

Jeśli masz problem z nazywaniem swoich emocji, warto byś wczuł się w to, co dzieje się w twoim ciele. Spięte mięśnie ramion i karku mogą być sygnałem strachu bądź irytacji; ogólna ociężałość może oznaczać obniżony nastrój albo rozczarowanie. Reakcje organizmu podpowiadają co czujesz (psychosomatyka).

Sztukę rozpoznawania emocji doskonalimy także wtedy, kiedy zwracamy na nie baczniejszą uwagę. Spróbuj w ciągu dnia zidentyfikować trzy różne nastroje. Możesz też wybrać kilka emocji z tabeli i na kartce opisać sytuacje, w których doświadczyłeś ich w przeszłości. Istnieje jeszcze inna strategia – przypomnij sobie sytuację ,w której odczułeś silne emocje i zaznacz je w tabeli.

Trzeba także umieć odróżniać nastroje i myśli od zachowań czy okoliczności (czynników środowiskowych). W identyfikowaniu zachowań i okoliczności pomagają następujące pytania:

1. Z kim byłem/am? (sytuacja)
2. Co robiłem/am? (zachowanie)
3. Kiedy to się stało? (sytuacja)
4. Gdzie byłem/am? (sytuacja)

Zgodnie z ogólną zasadą nastrój można opisać jednym słowem. Jeżeli w danej sytuacji masz wiele uczuć, każde z nich określ pojedynczym słowem lub zwrotem. Można na przykład na przykład w określonych okolicznościach czuć „wstyd”, „strach” i „zażenowanie” – na każde z tych trzech uczuć przypada jedno słowo. Jeśli do określenia nastroju potrzebujesz więcej słów, zapewne starasz się opisać myśli. Myśli to słowa bądź obrazy (w tym wspomnienia), które pojawiają się w umyśle w najróżniejszych sytuacjach.

Warto posiąść umiejętność rozróżnienia myśli, nastrojów, zachowań, reakcji organizmu i czynników środowiskowych. Dzięki tej kompetencji będziesz mógł, zastanowić się, które obszary doświadczania możesz zmienić, aby poprawić sobie samopoczucie.

Zapamiętaj!

Sytuacje i zachowania możesz opisać, odpowiadając na pytania:

• Kto?
• Co?
• Kiedy?
• Gdzie?

Nastrój możesz opisać lub dwoma słowami. Myśli to słowa, obrazy i wspomnienia, które przychodzą do głowy w różnych sytuacjach.

Ćwiczenie

Jednym z kroków ku lepszemu samopoczuciu jest rozpoznanie różnych aspektów życia: okoliczności, zachowań, nastrojów, reakcji organizmu i myśli. Ćwiczenie ma pomóc Ci w odróżnieniu uczuć od okoliczności w jakich się one pojawiły. Wypełniając formularz skup się na konkretnej sytuacji, w której doświadczyłeś silnych emocji.

Sytuacja 1:……………………………………………………
Nastroje:…………………………………………………..

Sytuacja 2:……………………………………………………
Nastroje:…………………………………………………..

Sytuacja 3:……………………………………………………
Nastroje:…………………………………………………..

Sytuacja 4:……………………………………………………
Nastroje:…………………………………………………..

Sytuacja 5:……………………………………………………
Nastroje…………………………………………………..

Ważną umiejętnością – poza rozpoznawaniem nastroju – jest ocena ich nasilenia. Dzięki niej możesz śledzić ich wahania oraz ustalić, które sytuacje i myśli wiążą się za zmianą nastroju. Na podstawie zmian w nasileniu danego nastroju możesz ocenić skuteczność stosowanych strategii. Zmiany nastrojów w ciągu dnia możesz śledzić za pomocą praktycznej skali.

Mam nadzieję, że ten artykuł zachęcił cię do świadomego wpływania na swój nastrój.

Udostępniając (poniżej szybka opcja), “lajkując” pomagasz dotrzeć temu artykułowi do większej liczby osób. Jeśli możesz podziel się tym artykułem ze znajomymi.