Style przywiązania u dorosłych

Kiedy mówimy o przywiązaniu emocjonalnym, mamy na myśli tę więź emocjonalną, która powstaje między niemowlęciem lub dzieckiem a osobą dorosłą, która się nimi opiekuje, zazwyczaj ojcem lub matką. W 1958 roku psycholog John Bowlby jako pierwszy opisał i zbadał rodzaje przywiązania, a jego teorie pozostają aktualne do dziś. Wśród odkryć Bowlby’ego jest to, że w pierwszych latach życia człowieka niezbędna jest stabilny opiekun, aby mógł on prawidłowo rozwijać się emocjonalnie i poznawczo w późniejszych latach. Style radzenia sobie, sposób odnoszenia się do innych i wyrażania emocji kształtuje się w naszym dzieciństwie wraz z rodzajem przywiązania, jakie zachodzi między rodzicami a dzieckiem. Wpływa to w naturalny sposób na rodzaj przywiązania i funkcjonowania, które przejawiamy w dorosłym życiu.

Czym jest przywiązanie

Przywiązanie to więź afektywna, która nawiązuje się w pierwszych latach życia między dzieckiem a osobą dorosłą, która się nim opiekuje. Jej zadaniem jest zapewnienie rozwoju psychicznego i emocjonalnego. Według psychologa i profesora Felixa Lópeza (2009) przywiązanie składa się z trzech elementów, w skład których wchodzą:

1. Konstrukcja  mentalna, która daje poczucie przynależności i bezwarunkowej pomocy/miłości.
2. Związek emocjonalny, który zapewnia uczucie radości i dobrego samopoczucia w obecności obiektu przywiązania.
3. Systemu zachowania przywiązania, który koncentruje się na utrzymywaniu uprzywilejowanego kontaktu.

Teoria Johna Bowlby’ego

Psychiatra dziecięcy i psychoanalityk John Bowlby poświęcił się badaniu skutków relacji między głównym opiekunem a dzieckiem oraz jej wpływu tej relacji na zdrowie psychiczne i funkcjonowanie dziecka w życiu dorosłym. Jako pierwszy odkrył i zbadał istniejące rodzaje przywiązania. Rodzaj przywiązania rozwiniętego w dzieciństwie, decyduje o sposobie nawiązywania więzi z innymi, zwłaszcza w bliskich relacjach, w naszym dorosłym życiu. 

Oznacza to, zachowanie i późniejszy rozwój emocjonalny dziecka, zależy od jakości relacji nawiązanej z opiekunem. 

Rodzaje przywiązania u dorosłych

W przywiązaniu emocjonalnym dorosłych występują różne style, które odpowiadają temu wygenerowanemu wcześniej w dzieciństwie.

„Jesteśmy ukształtowani przez tych, których kochamy” – Geothe

Bezpieczny styl przywiązania u dorosłych

Dzieci, którego rodzice wiedzieli, jak regulować swoje emocje, sprawiali, że czuło się ono kochane i akceptowane w systemie rodzinnym, okazujący empatię i dostępność wykształcają w dorosłym życiu bezpieczny styl przywiązania. Budowanie więzi z partnerami dla tych osób jest łatwe i przyjemne, pozwalają sobie na zależność emocjonalną od partnera, jak również na to, aby on również od nich zależał. Wiedzą, jak cieszyć się intymnymi związkami, bez martwienia się o to, co może się wydarzyć dalej, np. że partner może ich opuścić, nie martwią się, że zostaną poproszeni o większe zaangażowanie. Wiedzą, jak wyrażać swoje potrzeby, pragnienia i uczucia drugiej osobie. Ludzie, którzy rozwijają bezpieczne przywiązanie do swojego partnera, czują się komfortowo, gdy związek się rozwija i staje się bardziej intymny. Nie ma obaw związanych z współdzieleniem życia z partnerem, nie wyklucza również innych relacji, jak np. bliscy przyjaciele. Przywiązanie bezpieczne to również nie uciekanie od konfliktów, gdy się pojawiają, ponieważ mają świadomość, że konflikt w relacji nie jest automatycznie odrzuceniem. Osoby z bezpiecznym przywiązaniem potrafią się dobrze bawić z partnerem jak również samodzielnie organizować swój własny czas.

Niektóre cechy tego tylu przywiązania to: akceptacja emocjonalnej zależności od partnera, radości z sukcesów partnera, cieszenie się chwilami intymności i własnej przestrzeni, poczucie bezpieczeństwa w miłości, bliskość, nie żyją z obawą, że ich partner ich opuści, chociaż wiedzą, że są to rzeczy, które mogą przytrafić się każdemu, akceptacja ewentualnego końca związku z towarzyszącym mu bólem.

Unikający styl przywiązania u dorosłych

Dziecko, którego rodzice zachowywali się w stosunku do niego w sposób zdystansowany, a nawet zimny, wielokrotnie doświadczało ignorowania i pozostawania na drugim planie, wolno zaspokajali jego potrzeby, a kontakt uczuciowy między nimi a dzieckiem był niewielki może rozwinąć unikający styl przywiązania. Obecność dziecka nie było dla rodziców czymś ważnym, co nieustannie demonstrowali swoim postępowaniem. Nie okazywali mu też miłości ani uwagi, bo z pewnością nie otrzymali tego od swoich rodziców. Dzieci te, gdy dorosną, czują się nieswojo, a nawet są zdenerwowane, gdy ich partner zaczyna dążyć do większej bliskości i intymności. Trudno im całkowicie zaufać swojemu partnerowi, dopuścić go do siebie i być od niego emocjonalnie zależnym, a także okazywać mu uczucie i przywiązanie. Osoby z unikającym przywiązaniem w swoim związku mają tendencję do ucieczki od zaangażowania . Niektóre strategie na poziomie nieświadomości polegają na utrzymywaniu relacji z osobami, które już mają partnera, lub szukaniu relacji na odległość. Jednocześnie, aby utrzymać swoją potrzebę niezależności, starają się spędzać długie okresy samotnie, są ludźmi, którzy są „przytłoczeni”, jeśli związek się rozwija i rzadko mówią o swoich uczuciach.

Niektóre cechy to: dystans i chłód w stosunku do partnera, poczucie dyskomfortu i niepokoju w obliczu oddania części własnej przestrzeni na rzecz związku, unikanie intymnych chwil i emocjonalnej zależności, preferowanie związków na odległość, powierzchowne okazywanie uczuć, wzmacnianie własnej niezależności i osobistej autonomii, umieszczanie bycia w związku na odległym miejscu własnych priorytetów.

Lękowy styl przywiązania u dorosłych

Dzieci, które zawsze starają się być blisko swojej figury przywiązania, są od niej bardzo zależne i odczuwają duży niepokój, kiedy ona się od nich oddala, a nawet zanim jeszcze to zrobi cechuje lękowy styl przywiązania. Zazwyczaj matki lub ojcowie postępowali niedojrzale, skupiając się na własnych emocjonalnych potrzebach i wygodzie, nie zastanawiając się nad tym, co tak naprawdę jest najlepsze dla ich dzieci. Dorośli, którzy wyrośli z tego typu przywiązaniem, są zwykle ludźmi dość lękliwymi i niepewnymi w swoich związkach miłosnych, ciągle boją się, że mogą zostać porzuceni i starają się stworzyć bardzo bliską więź ze swoimi partnerami, aby to się nie wydarzyło. Wszystko to powoduje, że niejednokrotnie partnerzy czują się osaczeni i oddalają się od nich. Osoby z lękowym przywiązaniem są wysoce zależne. Ten typ przywiązania u dorosłych występuje u osób, które nigdy nie są zadowolone ze stopnia intymności związku; szukają więcej. Osoby z lękowym przywiązaniem mogą być emocjonalnie uzależnione, często mają ogromne trudności z wykonywaniem czynności samodzielnie. Ponadto doświadczają ciągłego lęku przed odrzuceniem i źle postrzegają siebie. Konsekwencją tego jest to, że nieustannie wyrzucają swojemu partnerowi, że nie zwraca na nich należytej uwagi. Mają skłonność do zaborczości, zazdrości i częstych epizodów niepokoju. Ponadto, ze względu na trudność w byciu samemu, prawdopodobne jest, że wkrótce po zakończeniu związku zaczną kolejny.

Niektóre cechy to: szczęście uzależnione od relacji z partnerem, ciągły lęk przed porzuceniem, niepewność, energia emocjonalna i codzienne przemyślenia poświęcone związkowi, ciągłe interpretowanie i analizowanie tego, co partner mówi lub robi, często czują, że ich partner nie kocha ich tak bardzo, jak by tego chcieli, więc są wobec niego bardzo wymagający i wyczuleni, jeśli chodzi o sposób okazywania sobie miłość.

Zdezorganizowany styl przywiązania u dorosłych

Rozwija się u dzieci, których rodzice zachowywali się wobec nich w nieprzewidywalny i wysoce niespójny sposób. Opiekunowie czasami mogli okazywać im uczucia/zainteresowanie/miłość a innym razem zachowywali się w sposób bardzo zdystansowany, postawy rodziców nie miały żadnego rzeczywistego związku z tym jak zachowywały się dzieci. W zachowaniu opiekunów można było dostrzec tendencję do popełniania wielu zaniedbań, jeśli chodzi o opiekę nad dzieckiem, a czasami skrajną nieodpowiedzialność. Dzieci naznaczone w taki sposób ostatecznie nie ma jasnego wzorca zachowania. Naturalne dla wychowanego w ten sposób dorosłego jest postrzegają świata jako zagrażającego, nieprzewidywalnego i próba ochrony przed nim, między innymi poprzez manifestację pozornie niezwiązane ze sobą zachowania, które są bardziej strategiami obronnymi do radzenia sobie z bólem emocjonalnym. Dorośli, którzy doświadczyli takiego stylu przywiązania w dzieciństwie, często mają dość dramatyczne i burzliwe relacje z wieloma wzlotami i upadkami. Z jednej strony boją się, że mogą zostać porzuceni, ale z drugiej trudno im funkcjonować samodzielnie. Mogą stać się bardzo ulegli wobec swoich partnerów, gdy czują się odrzuceni i „duszą się”, gdy partner jest tym, który szuka bliskości. Często wydaje się, że nie ma związku między tym, co robią, a tym, co czują. Zdezorganizowane przywiązanie u dorosłych charakteryzuje się silnym poczuciem niepewności. Osoba może racjonalnie ufać swojemu partnerowi, ale nie może pozbyć się niepewności i nadmiernej czujności, które sprawią, że będą dążyć do całkowitego przejęcia kontroli nad związkiem, aby partner nie wyrządził im krzywdy. Kiedy jest to patologiczne, mogą podsłuchiwać rozmowy, a nawet być werbalnie i fizycznie agresywne, gdy ich partner ma postawę lub zachowanie, które uważają za szkodliwe.

Niektóre cechy to: jednoczesne uczucie miłości i nienawiści do partnera, konfliktowe i dramatyczne relacje, rozdźwięk między myślami a działaniami, strach przed porzuceniem i dążenie do niezależności. Zwykle ten typ przywiązania u dorosłych może prowadzić do rozwoju zaburzenia osobowości typu borderline.

Każdy z nas od dzieciństwa rozwija inny styl przywiązania w zależności od relacji, jakie mieliśmy z naszymi figurami przywiązania lub bezpośrednimi opiekunami. Styl przywiązania emocjonalnego, który rozwinęliśmy w relacji z rodzicami, jest często konsekwencją stylu, jaki oni również otrzymali w dzieciństwie. Nie chodzi o obwinianie rodziców, jeśli nie czujesz się komfortowo ze sposobem, w jaki obecnie budujesz relacje z innymi ludzi, chodzi o bycie świadomym i poznanie jego pochodzenia. Więc jeśli teraz lepiej rozmieniasz, skąd może pochodzić twój styl przywiązania, a tym samym sposób budowania relacji z partnerem, łatwiej będzie Ci zacząć wprowadzać odpowiednie modyfikacje, aby uzdrowić siebie i móc budować relacje, w jaki chcesz. 

Chociaż, jak pisałem wcześniej, przywiązanie rozwija się w dzieciństwie, w dorosłym życiu przy odpowiednim zarządzaniu emocjami i pomocy specjalisty, nad zaburzeniami przywiązania można pracować.

Dominujący bezpieczny styl przywiązana w życiu dorosłym

Przewaga przywiązania typu bezpiecznego u dorosłych wynika z faktu, że

dzieci są skazane na zbudowanie przywiązania wyłącznie z opiekunem / opiekunami – i jego styl jest praktycznie całkowicie poza ich wpływem.

U dorosłych styl przywiązania różni się w zależności od osoby, z którą nawiązuje się więź. Ponadto będzie się zmieniać w zależności od doświadczeń, głównie na poziomie pary. Z jednym partnerem możesz nawiązać bezpieczną więź opartą na zaufaniu, podczas gdy z innym, możesz przywołać schematy emocjonalne znane z niezdrowych relacji z rodzicami i utrzymywać z nim niekomfortową więź.

Według badaczy Cindy Hazan i Philp Shaver, dorośli prezentują w 53% przypadków bezpieczne przywiązanie w związkach.

U dorosłych zdrowy styl przywiązanie opiera się głównie na trzech filarach:

• Zrównoważone podejście do intymności (emocjonalnej i fizycznej) oraz niezależności.
• Adaptacyjne sposoby, radzenia sobie z problemami (rozczarowania, złość, zmiany).
• Świadomość emocjonalna, rozumienie siebie, swoich emocji oraz emocji i motywów innych ludzi.

Jako dziecko zależne i uczące się od rodziców/opiekunów, miałeś niewielki wpływ na styl przywiązania, który rozwinął się w waszej interakcji, jednak z wiekiem to ty wybierasz osoby, z którymi spędzasz najwięcej czasu, te, z którymi utrzymujesz więź emocjonalną, intymną.

Istnieją miliony mężczyzn i kobiet, a każdy jest jedyny w swoim rodzaju. Jedni będą świetnie do ciebie pasować, inni wcale. Możesz się zakochać w każdym, ale do tego, żeby być z kimś na co dzień, potrzeba ścisłego dopasowania się, odpowiedniego wyboru. Ta osoba nie musi być absolutnie taka sama jak ty. Razem musicie być jak klucz w zamku – układ, który działa – Don Miguel Ruiz.

Dlatego w zależności od indywidualnych potrzeby intymności lub bezpieczeństwa oraz jakości relacji z partnerem, będziemy mówić o takiej lub innej więzi. Nie zapominaj, że nad zaburzonym stylem przywiązania w życiu dorosłym można pracować.

Udostępniając (poniżej szybka opcja), “lajkując” pomagasz dotrzeć temu artykułowi do większej liczby osób. Jeśli możesz podziel się tym artykułem ze znajomymi