Triada poznawcza Becka – poznawcze podłoże depresji

Depresja jest zaburzeniem nastroju, które uniemożliwia osobom chorym prowadzenie „normalnego życia”, funkcjonowania  w pracy, społeczeństwie oraz rodzinie. Seligman (1973) określił depresję „przeziębieniem psychologii” ze względu na częstotliwość występowania. W tym artykule przybliżę Ci jeden z modeli, który wyjaśnia jakie funkcje poznawcze prowadzą do rozwoju depresji –  triadę poznawczą Aarona Becka.

Jakie objawy ma osoba cierpiąca na depresję?

Depresja przejawia się w bardzo niejednorodny sposób. Dlatego mówimy o całym spektrum, które obejmuje na przykład dużą depresję, dystymię, zaburzenie depresyjne wywołane lekami lub inne schorzenia. Zgodnie z DSM-V (Podręcznik diagnostyczny i statystyczny chorób psychicznych), aby uznać, że dana osoba spełnia kryteria dużej depresji, nastrój depresyjny powinien być odczuwany przez co najmniej dwa tygodnie. Ponadto musi mu towarzyszyć pięć lub więcej z następujących objawów:

• Przygnębienie
• Zmniejszone zainteresowanie czynnościami, które do tej pory sprawiały przyjemność
• Zmieniony apetyt: osoba przejada się lub ledwo je
• Bezsenność lub nadmierna senność
• Zaburzenia psychomotoryczne
• Brak energii
• Poczucie winy lub bezwartościowości
• Upośledzenie funkcji poznawczych, nieuwaga lub trudności w podejmowaniu decyzji
• Powtarzające się myśli o śmierci lub myśli samobójcze

Te objawy powodują znaczący dyskomfort w różnych obszarach życia, takich jak: praca, życie osobiste czy społeczne. Osoba w depresji jest zwykle tak pogrążona w smutku, że choroba całkowicie warunkuje jej życie.

Poznawcze wyjaśnienie depresji

Aaron Beck, jeden z ojców psychologii poznawczej, badał dogłębnie schematy myślowe i systemy ludzkich wierzeń. Beck rozpoczął naukę psychoanalizy, ale szybko zdał sobie sprawę, że to właśnie zniekształcone negatywne myśli były odpowiedzialne za zły nastrój osób z depresją. W konsekwencji swoich obserwacji, Beck zaproponował model poznawczy wyjaśniający rozwój zaburzenia depresyjnego.

Dla Becka triada poznawcza opiera się na trzech fundamentalnych aspektach: negatywnej wizji siebie, świata i przyszłości.

Według Becka główna zmiana, której doświadczają osoby z depresją, polega na tym, że nie przetwarzają one odpowiednio informacji. Wierzenia i myśli ludzi cierpiących z powodu depresji obciążone są chorobą, jednak osoby te nie są świadome własnego, zniekształconego postrzegania świata. Swoje postrzeganie uważają raczej za rzecz oczywistą i budują swoje życie wokół zniekształconych chorobą sposobów myślenia. Beck (1967) zidentyfikował trzy mechanizmy poznawcze, które według niego przyczyniają się do rozwoju depresji:

1. Błędy w poznawcze (tj. błędne przetwarzanie informacji)
2. Negatywne auto-schematy
3. Triada kognitywna (negatywne automatyczne myślenie)