Myśli automatyczne są kluczowym elementem terapii poznawczo-behawioralnej. Terapia ta opiera się na założeniu, że nasze myśli mają wpływ na nasze emocje i zachowania, a zatem zmieniając nasze myśli, możemy wpłynąć na nasze samopoczucie i funkcjonowanie. 

Myśli automatyczne to szybkie, nieświadome i często bezwarunkowe reakcje umysłu na różne sytuacje, zdarzenia lub bodźce. Powstają one na podstawie naszych przekonań, doświadczeń, nawyków myślowych i stereotypów. Często myśli automatyczne są skrajnie pozytywne lub negatywne, prowadząc do ekstremalnych emocji i zachowań.

Myśli automatyczne przykłady

Przykładowo, osoba mająca myśl automatyczną „Jestem bezwartościowy/a” może odczuwać silne uczucia smutku, beznadziei i niezadowolenia z siebie. Ta myśl automatyczna może być wywoływana przez różne sytuacje, takie jak krytyka, porażka czy odrzucenie, i prowadzić do konkretnych zachowań, takich jak unikanie sytuacji społecznych lub nadmierne zaangażowanie się w pracę.

Przyjrzyjmy się teraz kilku przykładom myśli automatycznych w różnych sytuacjach i emocjach, związanych z nimi:

1. Sytuacja: Znajoma spóźnia się na spotkanie. Myśl automatyczna: „Jestem nieważny/a i nikt mnie nie szanuje.” Powiązane emocje: Smutek, bezwartościowość, złość.

2. Sytuacja: Otrzymanie krytycznej uwagi od przełożonego. Myśl automatyczna: „Nie jestem wystarczająco dobry/a w swojej pracy.” Powiązane emocje: Frustracja, niepewność, przygnębienie.

3. Sytuacja: Randka nie powiodła się. Myśl automatyczna: „Jestem nieatrakcyjny/a i nikt mnie nie pokocha.” Powiązane emocje: Zranienie, poczucie odrzucenia, smutek.

4. Sytuacja: Zgubienie kluczy. Myśl automatyczna: „Jestem niezorganizowany/a i nigdy nie dam rady zapanować nad swoim życiem.” Powiązane emocje: Złość, frustracja, bezsilność.

Jak widzicie, myśli automatyczne mają duży wpływ na nasze emocje i samopoczucie. Terapia poznawczo-behawioralna skupia się na identyfikowaniu i modyfikowaniu myśli automatycznych, które są szkodliwe lub nieprawdziwe. Celem terapii jest nauka pacjenta świadomego rozpoznawania tych myśli, zastanawiania się nad nimi i analizowania ich trafności. Poprzez zastąpienie myśli automatycznych bardziej realistycznymi i konstruktywnymi przekonaniami, terapia ma na celu zmniejszenie negatywnych emocji i prowadzenie do zdrowszych zachowań.

Praca z myślami automatycznymi

Proces pracy z myślami automatycznymi w TPB obejmuje kilka etapów. Pierwszym krokiem jest uświadomienie sobie myśli automatycznych i związanych z nimi emocji. Proces identyfikacji myśli automatycznych zwykle polega na zwróceniu uwagi na nasze reakcje emocjonalne w różnych sytuacjach. Następnie staramy się zidentyfikować myśli, które wywołały te emocje. Często myśli te są przeładowane negatywnymi przekonaniami o nas samych, innych ludziach lub świecie. Mogą być to stereotypy, nadmiernie krytyczny obraz siebie czy antycypacja negatywnych wydarzeń.

Następnie terapeuta pomaga pacjentowi w analizie i ocenie trafności tych myśli. Czy są one oparte na faktach? Czy są racjonalne i realistyczne? Często okazuje się, że nasze myśli automatyczne są zniekształcone (przeczytaj o zniekształceniach poznawczych), irracjonalne i nieodpowiednie w stosunku do sytuacji. 

Kiedy myśli automatyczne zostaną zidentyfikowane i zbadane, terapeuta pomaga pacjentowi w zastąpieniu ich bardziej konstruktywnymi myślami. Często wykorzystuje się różne techniki, takie jak pytanie o dowody na poparcie myśli automatycznej, szukanie alternatywnych interpretacji lub testowanie hipotez poprzez eksperymenty behawioralne. W efekcie terapii pacjent uczy się bardziej otwartego, elastycznego podejścia do myślenia.

Praca z myślami automatycznymi jest kluczowa w terapii poznawczo-behawioralnej. Poprzez umiejętność identyfikacji nieużytecznych myśli automatycznych oraz zrozumieniu jak wypływają one na emocje i zachowanie pacjent ma możliwość dokonywania zmian w swoim funkcjonowaniu. Jest to proces wymagający pracy i praktyki, jednak często prowadzi do znaczących zmian w funkcjonowaniu i polepszenia jakości życia.

Udostępniając (poniżej szybka opcja), “lajkując” pomagasz dotrzeć temu artykułowi do większej liczby osób. Jeśli możesz podziel się tym artykułem ze znajomymi.